W obliczu starzenia się społeczeństwa, braków kadry opiekuńczej oraz odejścia od instytucjonalnej pomocy, Polska otwiera nowy rozdział w dziedzinie wsparcia społecznego, wdrażając ideę pomocy sąsiedzkiej. Nowe przepisy, które weszły w życie 1 listopada, są krokiem ku utrzymaniu mieszkańców, zwłaszcza starszych i samotnych, w ich własnych domach i społecznościach, gdzie mogą czuć się bezpieczniej i kontynuować aktywne uczestnictwo w życiu lokalnym.

Jednak, mimo iż ustawa już obowiązuje, konkretne realizacje tych planów zależą od lokalnych decyzji rządów miejskich. Anna Bytońska z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrocławiu podkreśla, że choć ramy prawne zostały ustanowione, to szczegółowe warunki wprowadzenia usług sąsiedzkich pozostawiono do ustalenia przez radę miejską. Tym samym, aby usługi sąsiedzkie mogły funkcjonować, rada musi przyjąć odpowiednią uchwałę.

Pomoc sąsiedzka ma na celu wsparcie osób starszych, samotnych i chorych, które nie potrzebują jeszcze wsparcia wykwalifikowanych opiekunów, ale mogą korzystać z pomocy w codziennych obowiązkach. Znaczące jest, że pomoc ta jest również dostępna dla osób, które mają opiekunów w rodzinie, co ma na celu złagodzenie codziennego obciążenia członków rodziny.

Koncepcja sąsiedzkiej opieki jest otwarta i elastyczna. Ustawa nie definiuje ścisłe ramy “sąsiedztwa”, co pozwala na dostosowanie tej formy pomocy do różnych kontekstów miejskich i wiejskich. Osoby, które chcą świadczyć taką pomoc, muszą być pełnoletnie, zadeklarować swoją zdolność fizyczną i psychiczną do świadczenia usług, ukończyć szkolenie z pierwszej pomocy i uzyskać akceptację zarówno od osoby opiekowanej, jak i od organizatora usług sąsiedzkich.

Głównym zadaniem pomocy sąsiedzkiej jest zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Usługi mogą obejmować drobne zabiegi pielęgnacyjne, zakupy, ugotowanie obiadu, wspólne spacery lub rozmowy. Finansowanie tej formy opieki będzie pokrywane z budżetów gminnych, choć gminy mogą również ubiegać się o wsparcie finansowe z rządowych programów lub funduszy unijnych.

Proces wdrożenia tej nowej formy opieki pozostawia sporo miejsca na lokalne decyzje. Gmina decyduje o szczegółowych warunkach przyznawania usług sąsiedzkich, wymiarze i zakresie pomocy, sposobie rozliczania świadczonych usług, a także o możliwości rozszerzenia grona osób udzielających pomocy lub przekazania tej funkcji organizacjom społecznym.

W trosce o społeczność lokalną, władze Wrocławia aktualnie przygotowują odpowiednie przepisy i analizują zapotrzebowanie na usługi sąsiedzkie, oceniając równocześnie swoje możliwości finansowe, aby skutecznie wprowadzić ten model wsparcia społecznego w życie.