Od początku kadencji we Wrocławiu powstało już ponad 200 inwestycji z zakresu błękitno-zielonej infrastruktury. Teraz czas na kolejny krok. Dzięki opracowanej Strategii GWO, rozwiązania pomagające w zagospodarowaniu wód opadowych będą priorytetem przy okazji kolejnych miejskich inwestycji.

Wrocław posiada najbardziej złożony układ hydrologiczny w Polsce. To 48 zlewni, rzek i cieków. Dlatego Strategia Gospodarowania Wodami Opadowymi jest dla miasta wyjątkowo ważna. Jej celem jest wdrożenie nowoczesnych rozwiązań, które zwiększą retencję wód opadowych w miejscu ich występowania, a tym samym poprawią jakość życia mieszkańców stolicy Dolnego Śląska.

– Opracowywanie dokumentu poprzedziliśmy dokładną analizą, wizjami terenowymi i wieloletnimi obserwacjami. Wsłuchiwaliśmy się także w głosy mieszkańców, którzy na co dzień obserwują, co dzieje się z deszczówką na ich osiedlach – mówi Witold Ziomek, Prezes Zarządu MPWiK we Wrocławiu. – Teraz, począwszy od zlewni rzeki Ługowiny, Kasiny i Brochówki, będziemy szukać rozwiązań dla miejsc, na których do tej pory występowały podtopienia, albo wręcz przeciwnie – obserwowaliśmy tam zjawisko suszy. Sporządzony harmonogram przewiduje działania rozwojowe do 2027 roku.

Recepta na zmiany klimatu

Jednym z największych wyzwań miast jest adaptacja do zmian klimatu. To m.in. przeciwdziałanie suszom, lokalnym podtopieniom i zjawisku miejskich wysp ciepła. Woda deszczowa, jako cenny zasób, powinna być gromadzona i wykorzystywana w okresach suszy.

– By zapewnić wysoki standard i bezpieczeństwo życia w mieście, musimy kierować się dobrymi praktykami projektowania inwestycji. Zamiast zwiększać przepustowość kanałów odprowadzających deszczówkę, skupiamy się na poprawie elastyczności układów hydrologicznych Wrocławia i wprowadzamy zrównoważone rozwiązania, dzięki którym powstaje błękitno-zielona infrastruktura. To między innymi systemy rowów, które mogą być elementem terenów zielonych, czy otwarte zbiorniki, odbierające wody opadowe. W ten sposób nie tylko zagospodarowujemy deszczówkę, ale wpływamy także na lepszy mikroklimat Wrocławia – podkreśla Katarzyna Szymczak-Pomianowska, dyrektorka Departamentu Zrównoważonego Rozwoju w Urzędzie Miejskim Wrocławia.

Co ważne, posiadanie Strategii GWO umożliwia Wrocławiowi ubieganie się o zewnętrzne dotacje na projekty związane z błękitno-zieloną infrastrukturą.

– Strategie gospodarowania wodami opadowymi to ważne dokumenty planistyczne. Wyznaczają cele i metody działania na lata. Dotyczą zarówno działań inwestycyjnych, jak i organizacyjnych, i popularyzatorskich. Ważne jest, żeby z celami, zadaniami i wszystkim osiąganymi korzyściami z realizacji strategii, zaznajomieni byli nie tylko urzędnicy, ale przede wszystkim mieszkańcy – wyjaśnia prof. Krzysztof Lejcuś, członek Rady Naukowej CEE Hydropolis. – Zrównoważone zagospodarowanie wód opadowych pozwoli nie tylko ograniczyć problemy z podtapianiem ulic po intensywnych opadach, ale pozwoli nam też lepiej zaadaptować się do zachodzącej zmiany klimatu, np. przez wykorzystanie rozwiązań błękitno-zielonej infrastruktury.

Plan działań i konkretne realizacje

W pierwszej kolejności działaniami Strategii GWO zostaną objęte trzy newralgiczne punkty na hydrologicznej mapie Wrocławia. Mowa o obszarach położonych przy Ługowinie, Kasinie oraz Brochówce, z których wody opadowe, powierzchniowe i podziemne spływają do tych trzech rzek. Są to tzw. zlewnie. Na podstawie analiz te miejsca zostały wyznaczone jako pilotażowe. Uporządkowanie tych obszarów oraz wprowadzenie nowoczesnych, zrównoważonych rozwiązań nie tylko zmniejszy ryzyko lokalnych podtopień, ale także wzbogaci przestrzeń i uczyni ją bardziej przyjazną mieszkańcom.

Co już udało się zmienić?

Jeszcze przed wprowadzeniem Strategii GWO, od 2019 roku, Wrocław zrealizował już 211 projektów z zakresu błękitno-zielonej infrastruktury. Wszystkie można zobaczyć na mapie.

Przykładem może być modelowy ogród deszczowy na placu Orląt Lwowskich, który jest dowodem, jak można skutecznie zarządzać opadami nawet w najbardziej ruchliwych obszarach miejskich.

Znacząco zmieniła się także ulica Chrobrego, gdzie pomimo gęstej zabudowy udało się wygospodarować miejsce na 14 drzew. Z kolei na Ołbinie zrealizowany został projekt Grow Green, w ramach którego powstało 7 parków kieszonkowych na podwórkach oraz zielona ulica Daszyńskiego.

Nowoczesne rozwiązania obecne są również w placówkach edukacyjnych, co pokazuje projekt “Szare na Zielone”. Dzięki niemu już 23 szkolne i przedszkolne podwórka przekształciły się w przyjazne, zielone skwery oraz miniparki, wspierając tym samym właściwy rozwój najmłodszych mieszkańców Wrocławia.

Standardem jest już projektowanie parkingów Park&Ride z nawierzchnią przepuszczalną, dzięki której woda swobodnie wsiąka w grunt. Dodatkowo, obszary te uzupełniane są zielenią, która nie tylko poprawia jakość powietrza, pochłaniając spaliny, ale także zapewnia lepszą retencję opadów. Tak jest m.in. na parkingach przy ul. Opolskiej/Głubczyckiej oraz na Psim Polu.

Każdy może wykorzystywać strategię GWO, biorąc chociażby udział w programie Złap Deszcz, który działa od 2019 roku. Do 2022 roku z dofinansowania skorzystało już blisko 600 mieszkańców, spółdzielni i wspólnot. Dzięki dotacjom o łącznej wysokości 1,8 mln zł wrocławianie zrealizowali ponad 360 przyrynnowych, naziemnych zbiorników, 163 zbiorniki podziemne, 21 ogrodów deszczowych, 15 studni i muld chłonnych oraz zielony dach. W tym roku na Złap Deszcz przeznaczono kolejne ponad 550 tys. zł.

Deszczówkę łapią również miejskie spółki. Jej potencjał wykorzystuje m.in. MPWiK – np. na terenie Zakładu Produkcji Wody “Na Grobli” znajduje się staw o powierzchni bliskiej boiska Orlik, zasilany wodą opadową z dachów zlokalizowanych tam budynków. Deszczówka jest następnie pobierana przez specjalistyczne pojazdy i wykorzystywana do czyszczenia sieci kanalizacyjnej w mieście.

Warto także dodać, że od 2019 roku nasadzono już 23 tys. drzew, a na mapie Wrocławia pojawiły się 53 nowe tereny zielone.

Wspólna praca dla Wrocławia

Realizacja Strategii GWO zakłada wspólne działanie między spółkami miejskimi, organami administracji zewnętrznej, inwestorami i deweloperami we współpracy z mieszkańcami Wrocławia. W efekcie na wszystkich nałożone są te same prawa i obowiązki.

Należy podkreślić, że jest to rozwinięcie Strategii Wrocławia 2030, a także realizacja Zarządzenia Prezydenta Wrocławia 29 z ubiegłego roku. Oba te dokumenty podkreślają wagę powstania harmonogramu działań i sukcesywną realizację programu.

Strategia GWO to krok Wrocławia w kierunku bardziej zrównoważonego i przyjaznego środowisku miasta, które lepiej przystosuje się do zmieniającego się klimatu.

Zobacz plansze dot. strategii GWO: